Językowe etapy rozwoju
Szybko po urodzeniu noworodki lokalizują dźwięk ze swojej prawej lub lewej strony odwracając głowę lub patrząc w kierunku, z którego napływa. Najlepiej jest to widoczne w przypadku głośnych dźwięków, kiedy dziecko jest wybudzone i czujne, ale powinno też reagować na słabe dźwięki. W pierwszym miesiącu życia dzieci zaczynają uśmiechać się spontanicznie lub w odpowiedzi do kogoś. Niemowlęta uczą się rozpoznawać swoich rodziców w ciągu 1-2 ½ miesięcy.
Mowa dzieci z zespołem Aspergera rozwija się prawidłowo w czasie, ale jej funkcje komunikacyjne są zaburzone. Poszczególne etapy mogą pojawić się nawet wcześniej, ale użycie języka do potrzeb komunikacji jest nieprawidłowe – dzieci mówią, ale rozmowa (dialog) jest ograniczony, wybiórczy lub jest go brak. Zazwyczaj nie czytają też z przekazu pozawerbalnego.
Etapy rozwoju mowy dzieci neurotypowych
1. Niemowlęta mogą naśladować dźwięki mowy miedzy 3 a 6 miesiącem.
2. Monosylabiczna paplanina lub wydawanie pojedynczych dźwięków ze spółgłoskami i samogłoskami (ba, da, gu, itd.) zazwyczaj pojawia się miedzy 4 a 8 miesiącem.
3. Wielosylabowa paplanina lub powtarzanie samogłosek i spółgłosek (bababababa, lalalalala, etc.) zazwyczaj zaczyna się w okresie od 5 do 9 miesiąca.
4. Pojmowanie pojedynczych słów (mama, tata, nie) pojawia się pomiędzy 6 a 10 miesiącem.
5. W 5-10 miesiącu większość noworodków może powiedzieć mama/tata przez przypadek, w wyniku zabawy sylabami, bez wskazywania na rodziców
6. 6-9 miesięcy : niemowlę może pojmować jednostopniowe polecenia wzmocnione gestem (na przykład pytanie o przedmiot i wskazywanie ręką). Pojmowanie jednostopniowych poleceń bez gestu powinno być możliwe do 7-11 miesiąca.
7. Rozmyślne i poprawne użycie słów mama/tata pojawia się do 7-12 miesiąca.
8. Pierwsze słowo (inne niż mama/tata) jest zazwyczaj wymawiane do 9-14 miesiąca.
9. Do 10-15 miesiąca powinno być możliwe wskazanie na przedmiot, który go zainteresował.
10. Twoje dziecko będzie w stanie powiedzieć 4-6 słów (innych niż mama/tata i imiona członków rodziny i zwierząt) do 11-20 miesiąca.
11. Podążanie za dwustopniowymi poleceniami z gestem powinno być możliwe do 14-21 miesiąca.
12. Do 16-20 miesiąca (…)dziecko powinno być w stanie wyrazić dwa życzenia używając pojedynczych słów (sok, mleko, więcej, itd.).
13. Będzie w stanie wskazać jedną lub więcej części ciała do 14-18 miesiąca i zwiększy się to do 6 części ciała do 22 miesiąca.
14. Dwuwyrazowe kombinacje lub zdania są używane w 18-22 miesiącu i mogą zawierać frazy takie jak: „chcę mleka”, „więcej soku” itd.
15. Wzrost słownictwa aż do ponad 50 słów pojawia się do 16-24 miesiąca
16. Zaimki (ja, ty, itd.) (…)pojawiają się do 19-26 miesiąca, ale mogą wciąż być używane niepoprawnie (przekręcane itp.). Większość dzieci może właściwie używać zaimków w 30 miesiącu.
17. Do 24 miesiąca mowa dziecka powinna być w połowie zrozumiała dla obcych lub dla kogoś, kto nie przebywa na co dzień w jego otoczeniu.
18. Do 24-32 miesiąca powinno być w stanie nazwać 4 obrazki.
19. Rozmowy, zbudowane z 2-3 połączonych zdań, mogą pojawić się do 26-32 miesiąca.
20. Dziecko powinno rozumieć dwa przyimkowe polecenia (połóż kubek na stole albo obok książki) w 27-34 miesiącu.
21. Do 29-34 miesiąca powinno być w stanie nazywać i używać nazw przynajmniej dwóch przedmiotów.
22. Powinno(…) nazywać jeden kolor w 2 ½ – 3 ¼ roku życia i do 4 kolorów w 3-3 ¼ roku życia.
23. Do 3 lat mowa dziecka powinna być w 75 % zrozumiała dla obcych lub dla kogoś, kto nie przebywa na co dzień w jego obecności. Słownictwo trzylatka liczy średnio 250 słów. Jego mowa powinna być w pełni zrozumiała w 4 roku życia, ze słownictwem dobrze przekraczającym ponad 600 słów.