Balneoterapia

Balneologia jest nauką o właściwościach i zastosowaniu naturalnych tworzyw leczniczych, czyli wód leczniczych, gazów zawartych w niektórych zdrojach, peloidów (borowina, muły i błota) oraz klimatu. Bada działanie tych czynników na organizm człowieka w rozmaitych stanach chorobowych oraz określa wskazania i przeciwwskazania do korzystania z balneoterapii.

Istotną częścią balneoterapii są kąpiele lecznicze wywołujące ogólne odczyny organizmu w celu przestrojenia pewnych jego funkcji lub uodporniania czynnikami fizycznymi i chemicznymi wód mineralnych i peloidów. Bodźcami fizycznymi są temperatura wody, ciśnienie hydrostatyczne, promieniowanie radonu lub procesy elektryczne zachodzące między powierzchnią skóry a wodą mineralną. Bodźcami chemicznymi mogą być zawarte w wodzie, w odpowiednim stężeniu, składniki mineralne lub gazowe. Niektóre z nich przenikają przez skórę i wchodzą w chemiczne przemiany organizmu, inne (np. dwutlenek węgla) są dla skóry czynnikiem drażniącym, który może na drodze odruchowej wywoływać odczyny pożądane albo szkodliwe w narządach wewnętrznych, zwłaszcza w układzie krążenia.

 

Kąpiele lecznicze dzielimy na:

Kąpiele lecznicze solankowe, czyli wody lecznicze zwane solankami, zawierają jony sodu i chloru, a ponadto związki siarki, magnezu, wapnia, potasu, jodu, bromu i siarkowodorów oraz dwutlenek węgla.

Kąpiele lecznicze siarczkowo-siarkowodorowe. Głównym składnikiem tego rodzaju wód są jony siarczkowe oraz siarkowodór.

Kąpiele lecznicze kwasowęglowe. Głównym czynnikiem ich działania jest dwutlenek węgla. Zawierają ponadto związki sodu, wapnia, magnezu, żelaza oraz rzadsze – litu, baru, arsenu i in.

 

Peloidy są to występujące w przyrodzie naturalne tworzywa lecznicze, powstają w wyniku procesów biologicznych i geologicznych. Do peloidów zalicza się osady podwodne pochodzenia organicznego – biolity (np. torfy, muły) i nieorganicznego – abiolity (glinki sedymentacyjne, piaski) oraz ziemie lecznicze powstałe w wyniku wietrzenia minerałów (glinki, margle, less).

Ciepłolecznictwo – termoterapia, polega na stosowaniu ciepła z zewnątrz za pomocą gorącego powietrza, pary wodnej, gorącego piasku, roztopionej parafiny (parafinoterapia), przez kocowanie, przykładanie termoforów lub stosowanie przyrządów ogrzewających (np. poduszka elektryczna lub lampa lecznicza).

Parafinoterapia, okłady parafinowe, jest to metoda miejscowego stosowania ciepła wilgotnego.

Redresje – to zabieg lub seria zabiegów zmierzających do zwiększenia zakresu ruchów w stawie lub pokonania przykurczu stawu.

Kocowanie – jest to zabieg ciepłolecznictwa wywołujący silne poty. Polega na zawinięciu chorego w suche, ogrzane prześcieradło i szczelnym przykryciu kocem.

Wodolecznictwo (hydroterapia, hydropatia) jest działem fizykoterapii. Składa się na nie zespół metod i sposobów leczenia bodźcowego przez zewnętrzne stosowanie wody zimnej, chłodnej lub ciepłej. Hydroterapia jest to leczenie wodą o różnej temperaturze i pod różnym ciśnieniem (woda ciepła uspokaja, zimna – pobudza; o dużym ciśnieniu – intensyfikuje krążenie, o małym – odpręża). Hydroterapia ma korzystne działanie na układy: krążenia, nerwowy i oddechowy, usprawnia przemianę materii, pomaga na schorzenia narządów ruchu. Znakomicie nadaje się do wzmacniania, utrwalania zdrowia a tym samym do rehabilitacji w wielu chorobach i stanach pochorobowych.

Hydromasaż zwiększa ukrwienie i przepływ chłonki. Wskazania: do stosowania to stwardnienie mięśni, mialgie, skoliozy, zmęczenie po intensywnej pracy, zaniki mięśniowe z bezczynności, przykurcze różnego pochodzenia, porażenia wiotkie i spastyczne choroby zapalne z grupy reumatycznych nie przebiegające ostro, rwa kulszowa, choroby przemiany materii.

Kąpiel wirowa kończyn – wskazania: różne postacie chorób reumatycznych, stany po zakrzepach żylnych, stany po chirurgicznym leczeniu żylaków, stany po odmrożeniach.

Bicz wodny, czyli natrysk skupiony, to rodzaj natrysku ruchomego, który polega na kierowaniu strumienia wody o dowolnie regulowanym ciśnieniu. Specjalny mechanizm umożliwia nagłe przerywanie i wznawianie wytrysku wody, dając efekt podobny do uderzenia biczem. Natrysk skupiony wykonuje się zazwyczaj chłodną wodą. Ten sam natrysk wodą na przemian zimną i gorącą pod ciśnieniem 2-3 atmosfer nazywa się biczem szkockim.